Türk Medeni Kanunu’na Göre Vasinin Yetkileri

Vesayet, Türk Medeni Kanunu’na göre, velayet altında bulunmayan küçüklerin ve belirli durumlardaki erginlerin korunması amacıyla oluşturulmuş bir hukuki kurumdur. Bu yazıda, vesayet altındaki kişilerin korunması, vasinin yetkileri ve yapabileceği işlemler hakkında detaylı bilgiler bulacaksınız.

Vesayet Altına Alınma Koşulları

Türk Medeni Kanunu’nun 404-406. maddelerine göre, aşağıdaki durumlarda kişiler vesayet altına alınır:

• 18 yaşını doldurmamış ve velayet altında bulunmayan çocuklar,

• Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı olanlar,

• Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı ya da kötü yaşam tarzı olanlar,

• Bir yıldan fazla özgürlüğü bağlayıcı ceza alanlar.

Bunların yanı sıra, kişinin yaşlılık, engellilik, deneyimsizlik veya akıl hastalığı gibi nedenlerle kısıtlanmayı talep etmesi de mümkündür.

Vesayet Organları ve Vasi Tayini

Vesayet organları; vasi, vesayet makamı ve denetim makamı olarak üçe ayrılır. Vesayet makamı, kısıtlının veya küçüğün yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesi’dir. Denetim makamı ise yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Vesayet makamı, öncelikle kısıtlının eşi veya yakın akrabalarından olmak üzere ergin bir kişiyi vasi olarak atar.

Vasinin Yetkileri ve İzin Gerektiren İşlemler

Vasi, vesayet altındaki kişinin menfaati doğrultusunda hareket etmekle yükümlüdür. Ancak, bazı işlemleri yapabilmek için vesayet makamının izni gereklidir. Türk Medeni Kanunu’nun 462. maddesine göre, aşağıdaki işlemler için vesayet makamının izni şarttır:

1. Taşınmazların alımı, satımı, rehnedilmesi veya üzerinde ayni hak kurulması,

2. Olağan yönetim ihtiyaçları dışındaki taşınır veya diğer hakların alımı, satımı veya rehnedilmesi,

3. Olağan yönetim sınırlarını aşan yapı işleri,

4. Ödünç verme veya alma,

5. Kambiyo taahhüdü altına girme,

6. Bir yıl veya daha uzun süreli ürün veya üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kirası sözleşmeleri,

7. Vesayet altındaki kişinin bir sanat veya meslekle uğraşması,

8. Dava açma, sulh olma, tahkim veya konkordato yapılması,

9. Mal rejimi sözleşmeleri, mirasın paylaştırılması veya miras payının devri,

10. Borç ödemeden aciz beyanı,

11. Hayat sigortası yapılması,

12. Çıraklık sözleşmesi yapılması,

13. Eğitim, bakım veya sağlık kurumuna yerleştirilme,

14. Yerleşim yerinin değiştirilmesi.

Bazı durumlarda ise, vesayet makamının izninin yanı sıra denetim makamının da izni gereklidir. Bu durumlar Türk Medeni Kanunu’nun 463. maddesinde belirtilmiştir:

1. Evlat edinme veya evlat edinilme,

2. Vatandaşlığa girme veya çıkma,

3. İşletme devralma veya tasfiye, kişisel sorumluluk gerektiren ortaklığa girme,

4. Ömür boyu aylık veya gelir bağlama sözleşmeleri,

5. Mirasın kabulü, reddi veya miras sözleşmesi yapılması,

6. Küçüğün ergin kılınması,

7. Vasi ile vesayet altındaki kişi arasında sözleşme yapılması.

Taşınmaz Satışı ve Yasak İşlemler

Vesayet altındaki kişiye ait taşınmazların satışı, vesayet makamının talimatı doğrultusunda ve ancak kişinin menfaati gerektirdiğinde mümkündür. Satış, açık artırma yoluyla yapılır. Ancak, denetim makamı özel durumlarda pazarlık yoluyla satışa izin verebilir.

Vasinin yapamayacağı yasak işlemler ise şunlardır:

• Vesayet altındaki kişi adına kefil olmak,

• Vakıf kurmak,

• Önemli bağışlarda bulunmak.

Ayırt Etme Gücüne Sahip Kişilerin Yapabileceği İşlemler

Ayırt etme gücüne sahip vesayet altındaki kişiler, bazı işlemleri vasinin izni olmadan yapabilirler:

1. Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar: Evlenme, nişanlanma gibi kişisel haklar hariç, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklarını kullanabilirler.

2. Karşılıksız kazandırmalar: Herhangi bir yükümlülük getirmeyen hukuki işlemlerde vasinin izni gerekmez.

3. Meslek veya sanatla uğraşma: Vesayet makamı tarafından izin verilmişse, kişi mesleki işlemlerini kendi başına yapabilir.

Sonuç

Vesayet, korunmaya muhtaç kişilerin haklarını ve menfaatlerini güvence altına alan önemli bir hukuki kurumdur. Vasinin yetkileri ve yapabileceği işlemler, Türk Medeni Kanunu’nda detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Vesayet altındaki kişilerin menfaatlerinin korunması, hem vasi hem de vesayet makamı tarafından titizlikle takip edilmelidir.

Uzman Arabulucu

İnegöl Avukat Doğan Can DOĞAN

Danışma: 0553 343 64 91