_edited.png)
İşçinin kıdem tazminatı alabilmesi için bir işyerinde en az 1 yıl çalışması gerekmektedir. En az bir yıl kıdemi olan işçi, işveren tarafından haklı bir neden olmadan işten çıkarılırsa tazminatını alabilir. Peki işçi kendi isteğiyle işten ayrılmak isterse kıdem tazminatını alabilir mi? Bu halde ancak İş Hukuku'na göre haklı bir sebebi mevcutsa kıdem tazminatını alabilecektir.
İşçi aşağıda yazılı hallerde kıdem tazminatını alabilir.
1-İşçinin işi, sağlığını bozuyorsa
2-İşçinin işvereni veya beraber çalıştığı bir başka işçi bulaşıcı hastalığa veya meslekle
bağdaşmayan bir hastalığa yakalanırsa
3-İşveren işe başlarken işin esaslı noktaları hakkında işçiyi yanıltmışsa
4-İşveren işçiye veya işçinin ailesine hakaret ederse
5- İşveren işçiyi veya işçinin ailesini tehdit ederse
6-İşveren işçiye veya işçinin ailesine sataşmada bulunursa
7-İşveren işçiyi veya işçinin ailesinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürüklerse
8-İşveren işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse
9-İşveren işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa
10-İşveren işçiye cinsel tacizde bulunursa
11-İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa
12-İşçinin ücretlerinin bir kısmın elden verilip SGK primleri düşük gösterilse
13-Sigorta girişi geç yapılmışsa veya SGK primleri eksik yatırılmışsa
14- Fazla mesai ücretleri 1 e 1 buçuk olarak ödenmiyorsa
15- Bayram ve resmi tatil çalışmalarının karşılığı 1 e 2 olarak ödenmiyorsa
16- Yol, yemek gibi sosyal haklarda veya ücrette işçinin yazılı onayı olmadan eksiltme yapılmışsa
17- İşçinin ücreti veya fazla mesai vb. ücretleri ödenmezse
18-İşçinin ücreti en az 2 defa 15-20 gün geç ödenmişse
19-İşçinin iş şartlarında aleyhine değişiklik yapılmışsa ve bunun için imzası alınmamışsa
20- İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa
21-İşçi askere gidecekse
22- Evlenen kadın işçi nikah tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde işten ayrılırsa
23- Yaş hariç emeklilik şartlarını sağlıyorsa
24- Emekli oluyorsa
25- Gece çalışmalarında mola hariç 7 buçuk saati aşan çalışma olması durumunda
26- Pandemi dönemi hariç işçinin yazılı onayı olmadan ücretsiz izne çıkarılması durumunda
27- İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği bakımından yeterli önlemler alınmıyorsa
28- Vardiyalar arasında en az 11 saat bırakılmaması durumunda
29- İşçiye görev tanımı dışında işler verilmesi durumunda
30- Uzun yıllar çalıştığı halde çok az yıllık izin kullandırılması durumunda kıdem tazminatını alabilir.
31- İş Kanuna göre yıllık iznin bir parçası 10 günden az olamaz. İşçi yılda 10 günden az yıllık izin kullanımına yazılı olarak itiraz etmesine rağmen bu şekilde kullandırılması durumda kıdem tazminatını alabilir.
32- Mobbinge maruz kalan işçi kıdem tazminatını alabilir. Burada mobbingi kaba davranıştan ayırmak gerekir. Mobbing olabilmesi için bir işçiye sistematik olarak belli davranışların uzun sure boyunca yapılması gerekir.
33- 150’den fazla kadın çalışanı olan işyerinde, işverenin kreş açması zorunludur. Buna uyulmazsa kreşe bırakılacak çocuğu olan kadın işçi kıdem tazminatını alabilir.
34- 150’den fazla kadın çalışanı olan işyerinde, işverenin emzirme odası bulundurması zorunludur. Buna uyulmazsa emzirme çağında çocuğu olan kadın işçi kıdem tazminatını alabilir.
Haklı sebepler yalnızca bunlarla sınırlı değildir. İşçiye kanunlarla veya sözleşmeyle tanınmış bir hakkın kullandırılmaması durumu da çalışma koşullarının uygulanmaması anlamına gelir ve bu durumda işçi işten ayrılıp kıdem tazminatını alabilir. Mesela iş sözleşmesinde işçiye zam yapılacağı yazılmış fakat zam yapılmamışsa işçi kıdem tazminatını alabilir. Normalde sözleşmede böyle bir madde yoksa ücretine zam yapılmadığı gerekçesiyle kıdem tazminatını isteyemez.
İşçi bahsedilen sebeplerden bir veya birden fazlasına sahipse işten ayrılarak kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır. İşçi çalışmaya devam ederken işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü yoktur.
Belirtmek gerekir ki işçi kıdem tazminatını alabilmek için bu durumları ispatlamalıdır.
Bazı haklı sebepler için 6 günlük hak düşürücü süre mevcuttur. Bu bakımdan sebep gerçekleşir gerçekleşmez harekete geçmek hak kaybını önleyecektir.
İşçi ancak haklı sebeplere dayanarak tazminatını isteyebilir. Bu sebepler dışında işçinin kendi kişisel sebepleri haklı sebep sayılmaz. Örneğin başka şehre taşınmak veya çocuğunun okula başlaması işçiyi ilgilendiren bir durumdur. Tazminatı alabilmek için işçiye tanınan haklardan birinin işveren tarafından ihlal edilmesi gerekir. Veya işçinin kanuni bir hakkını kullanması gerekir.
Eğer işçi, işten çıkıp kıdem tazminatı istemek için haklı sebep dışında başka bir sebebi yazılı olarak öne sürmüşse tazminatını alamayacaktır. Çünkü işçi, işten ayrılmak için öne sürdüğü sebeple bağlıdır, sonradan değiştiremez. Ancak bu sebebin kendisinin korkutularak ya da hataya sürüklenerek yazdırıldığını iddia edebilir. Fakat bu iddianın ispatını yapmak çok daha zor olmaktadır.
İşçi kendi isteğiyle işten ayrılırsa hangi durumlarda kıdem tazminatı alabileceğine kısa ve öz şekilde değindik. Yukarıdaki her bir madde kendi içinde çok daha geniş şekilde yazılabilir. Yazıyı kısa tutmak ve okunabilir kılmak için burada bıraktık. Bazılarına daha önceki yazılarımızda değinmiştik. İlerleyen günlerde diğerlerine de değineceğiz.
Uzman Arabulucu
Avukat Doğan Can DOĞAN
İNEGÖL
Randevu: 0553 343 64 91
Diğer Yazılar :
1-Yaş Hariç Emekliliğe Hak Kazanma Nedeniyle Kıdem Tazminatı Alma
2-İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
3-Ücretimin Bir Kısmını Elden Alıyorum, Kıdem Tazminatım Nasıl Hesaplanır?
4- Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
5- İhbar Tazminatı Nedir?
Comments