_edited.png)
Bir kişiye veya şirkete bağlı olarak çalışan kişilerin çoğu İş Kanunu’na tabi olarak çalışıyor. Yani İş Kanunu’nun tanıdığı kıdem tazminatı vb. gibi haklardan yararlanıyor. Fakat bağlı çalışan her kişi İş Kanunu’na tabi değildir ve haliyle İş Kanunun sağladığı bazı haklardan yararlanamaz.
İş Kanunu’nun 4. maddesine göre İş Kanunu kapsamı dışında kalan işler şu şekilde belirlenmiştir:
1-Deniz Taşıma İşleri
Denizlerde, göllerde, ve nehirlerde yapılan insan, hayvan ve eşya taşıma işleri İş Kanunu kapsamı dışındadır.
Fakat gemilerden yapılan yükleme ve boşaltma işleri ile denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler İş Kanunu kapsamındadır.
2-Hava Taşıma İşleri
Pilot, hostes, kabin görevlisi, telsizci gibi uçuş personeli İş Kanunu kapsamı dışındadır. Buna karşılık havacılığın tüm yer tesislerinde yürütülen işlerde çalışanlar İş Kanunu’na tabidir.
3- 50 ve 50’nin Altında İşçi Çalıştıran Tarım ve Orman İşlerinin Yapıldığı İşyerleri
Bu işyerlerinde İş Kanunu hükümleri uygulanmaz. O halde tarım ve orman işlerinin yapıldığı bir yerde 50’den fazla işçi çalışıyorsa İş Kanunu kapsamına girer.
Doğrudan tarım işiyle ilgili olmayan muhasebeci, bekçi gibi çalışanlar da bu sayıya dahil edilir.
Bazı işler tarım işi olduğu halde İş Kanunu uygulanır. Bunlar :
a)Tarım Sanatları : Tarımdan elde edilen ürün işleniyorsa buna tarım sanatı denir. Örneğin zeytinden zeytinyağı elde edilmesi gibi.
b)Tarım araçları, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler.
c)Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri.
d)Devlete ait park ve bahçelerdeki tarım ile ilgili işler İş Kanunu kapsamındadır.
4-Aile Ekonomisi İçinde Tarımla İlgili Yapı İşleri
5-El Sanatı İşleri
El sanatı işlerinin İş Kanunu kapsamı dışında kalabilmesi için aile içinde ve en fazla 3. derece akrabaların katılımıyla yapılması gerekmektedir. Evde halı, kilim dokumak bu duruma örnektir.
6-Ev Hizmetleri
Ev hizmetlerinde çalışan temizlikçi, aşçı, şoför, çocuk bakıcısı bahçıvan vb. kişiler İş Kanunu’na tabi değildir.
7-Çıraklar
Çıraklar İş Kanunu’na tabi değildir.
8-Sporcular
Bir spor kulübüne bağlı olarak çalışan sporcular da İş Kanunu kapsamı dışındadır.
9-Rehabilite Edilenler
Rehabilite edilenlerin kendi mesleklerinde veya başka bir meslekte çalışabilmeleri için işe alıştırılmaları amacıyla yaptıkları çalışmalar İş Kanunu kapsamı dışındadır.
10-Esnaf ve Sanatkar İşleri
Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu’nun 2.maddesinde tarif edilen esnaf ve sanatkar tanımına uyan kişiler yanlarında üç ve daha az işçi çalıştırıyorsa bu işyerlerinde İş Kanunu hükümleri uygulanmaz.
507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu Madde 2-İster gezici olsun, ister bir dükkanda veya bir sokağın belli yerinde sabit bulunsunlar, ticareti sermayesi ile birlikte vücut çalışmalarına dayanan ve geliri o yer gelenek ve teamülüne nazaran tacir niteliğini kazanmasını icap ettirmeyecek miktarda sınırlı olan ve bu bakımdan ticaret sicili ve dolayısiyle ticaret ve sanayi odasına kayıtları gerekmeyen, aynı niteliğe (Sermaye unsuru olsun, olmasın) sahip olmakla beraber, ayrıca çalıştığı sanat, meslek ve hizmet kolunda bilgi, görgü ve İhtisasını değerlendiren hizmet, meslek ve sanat, sahipleriyle bunların yanlarında çalışanlar ve geçimini sınırlı olarak kamyonculuk, otomobilcilik ve şoförlükle temin eden kimselerin birinci maddede belirtilen amaçlarla kuracakları odalar bu kanun hükümlerine tabidir.
Yukarıdakilere ek olarak belirtmek gerekir ki memurlar, 657 sayılı kanuna tabi olduklarından İş Kanunu kapsamına girmezler. Bu sebeple işe iade davası ve kıdem tazminatı gibi hakları da yoktur.
Avukat Doğan Can DOĞAN
İNEGÖL
Commentaires